BRÜKSEL (AA) - Avrupa ülkelerinin bazıları, daha önce yaşlılar, kronik hastalığı bulunanlar ve sağlık çalışanları gibi kesimlere uygulanan Kovid-19 aşılarının üçüncü dozlarını halkın tamamına yapmaya başladı.
Avrupa ülkelerinin birçoğunda sonbaharın gelmesiyle Kovid-19 vakalarında ve ölümlerde artış görüldü. Kıtada bugüne kadar tespit edilen vaka sayısı 1,8 milyonu aştı, hayatını kaybedenlerin sayısı 24 bini buldu.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), son haftalarda görülen vaka artışlarıyla Avrupa'nın yeniden salgının "merkez üssü" haline geldiğini açıkladı. Birçok ülke vaka sayılarında salgının başından bu yana kaydedilen en yüksek seviyeleri gördü.
AB ülkelerinde 2021'den itibaren başlayan aşılama kampanyaları da hızını kaybetti. Aşılama oranları birçok ülkede yazdan bu yana çok yavaş ilerliyor.
Bir yandan da aşıların etkinliğinin azalmaya başladığı değerlendirmeleri yapılıyor. Bu nedenle bir süredir sadece yaşlılara, kronik hastalığı bulunanlara, sağlık çalışanları gibi kritik görev yapanlara uygulanan üçüncü doz aşılar, kimi ülkelerde tüm toplum gruplarına açılmaya başladı.
Bazı ülkeler 3. doza başladı
AB ülkelerinde hatırlatma veya takviye dozu olarak da anılan üçüncü dozların uygulanması kararına AB yönetimi değil, üye ülkeler kendileri karar veriyor.
AB'nin ilaç düzenleyicisi Avrupa İlaç Ajansı (EMA), aşıların üçüncü dozlarının uygulanması yönünde daha önce tavsiye kararı almıştı. Üçüncü dozların, ikinci dozdan 6 ay sonra yapılabileceği belirtilmişti.
Şu ana kadar üçüncü dozu isteyen tüm vatandaşlarına uygulama kararı alan ülkeler arasında Yunanistan, Almanya, Avusturya'nın bazı eyaletleri, Macaristan ile aşılama oranının oldukça düşük seyrettiği Bulgaristan ve Romanya yer alıyor.
Diğer birçok Avrupa ülkesinde de üçüncü dozların salgının gidişatına göre başlaması için hazırlıklar yapıldığı belirtiliyor.
Ancak kimi AB ülkelerinin üçüncü dozlara başlamak için mevcut aşıların yeni varyantlara karşı geliştirilen versiyonlarının üretilmesini beklediği, böylece daha sağlam bir koruma elde etmeyi planladıkları iddia ediliyor.
Kovid sertifikalarında tartışma olabilir
Aşılamalarda üçüncü dozların başlaması, bir taraftan da Kovid sertifikalarının tartışılmasına neden olacak gibi görünüyor. Bunun nedeni ise şu anda Kovid sertifikalarının hastalığı geçirenlere, negatif test sunanlara ve iki doz aşı olanlara verilmesi.
Aşının üçüncü dozunu yaptıranların durumunun ne olacağı, iki doz aşı olanlara verilen sertifikanın geçerlilik durumu veya iki dozla alınmış sertifikaların üçüncü doz uygulayan ülkelerdeki geçerliliği gibi birçok konu belirsizliğini koruyor.
AB Dijital Kovid Sertifikası, yaz başında aşılamaların hız kazanması ve vakaların azalmasıyla tedbirleri büyük ölçüde sonlandıran AB ülkelerinde seyahatleri kolaylaştırmak üzere hazırlanmıştı. Birçok ülke, sertifika sistemini yaz bitiminde restoran ve kafe gibi yerler ile toplu etkinliklere girişlerde de kullanmaya başlamıştı.
AB ülkelerinin sağlık bakanları, aralık ayında yapacakları toplantıda, üçüncü dozların aşı sertifikalarında nasıl yer tutacağını değerlendirecek.
Yunanistan'da 3. doz herkese açıldı
Yunanistan'da üç doz aşı uygulaması eylülde başladı. Üçüncü doz aşı için öncelik, yaşlı ve riskli gruplara verildi. Geçen haftadan itibaren 18 yaş üstü herkes üçüncü doz için başvuru yapabiliyor.
Yunan yetkililer, aşı sertifikaları için üçüncü dozun da zorunlu olabileceğini belirtiyor. Yunanistan Sağlık Bakanı Thanos Plevris, ikinci dozdan 6 ay sonra bağışıklığın düştüğünü belirterek "Mevcut Kovid-19 aşı sertifikalarının geçerli olabilmesi için ikinci dozun bitiminden altı ay sonra üçüncü doz aşı zorunlu olabilir." dedi.
Toplam vaka sayısının 785 bine, ölü sayısının 16 bin 295'e çıktığı Yunanistan'da günlük vakalar 5 Kasım’da 6 bin 909 ile en yüksek seviyeye ulaşmış, 6 Kasım’dan itibaren aşısız kişilere yeni kısıtlamalar getirilmişti.
Almanya'da yeni başladı
Almanya da Yunanistan'dan sonra üçüncü doza yeşil ışık yakan AB ülkesi oldu. Daha önce 70 yaş üstü kişiler için tavsiye edilen üçüncü dozlar artık eyalet ve federal sağlık bakanlarının kararıyla herkese yapılabiliyor. Üçüncü doz için ikinciden sonra 6 ay geçmesi gerekiyor.
Almanya'da vaka sayıları da hızla artıyor. Geçen hafta vakalar 38 bine kadar çıktı ve haftalık insidans değeri 201,1 oldu. Bu sayı salgının başlangıcından bu yana en yüksek seviye oldu. Almanya'da bugüne kadar Kovid-19'dan 96 bin 558 kişi öldü, yaklaşık 4,8 milyon vaka tespit edildi.
Bulgaristan'da 3. dozdan isteyen faydalanıyor
Aşılama oranının Avrupa'da en düşük seyrettiği ülkelerden Bulgaristan'da üçüncü doz aşı imkanından herkes faydalanabiliyor. Bunun için ikinci dozdan sonra 6 ay geçmesi gerekiyor. Bulgaristan'da AB'nin onayladığı aşılardan herhangi biri seçilebiliyor.
Aşılamaya talebin son haftalarda arttığı belirtiliyor. Bunun nedeni aşı sertifikası veya antikor testinin iş yerleri, eğlence mekanları, restoran gibi işletmeler için zorunlu hale gelmesi oldu.
Halkın yüzde 27'sinin tam aşılı olduğu Bulgaristan'da günlük vaka sayısı 5 bin civarında seyrediyor. Günde en az 70 kişi hayatını kaybederken salgının başından beri kaydedilen vaka sayısı 633 bini, ölenlerin sayısı ise 25 bini aştı.
Romanya da 3. dozu herkese uyguluyor
Romanya'da üçüncü doz uygulaması bir süre önce başladı ve isteyen herkes üçüncü doz aşıyı yaptırabiliyor. Üçüncü dozu olanların sayısı 1 milyonu geçti.
Ülkede geçen ay önceki dalgalara göre çok yükselen vaka sayıları nedeniyle kısmi kapanma uygulanıyor. Kapanmadan dolayı vaka ve ölüm sayılarında 5 gündür düşüş görülüyor. Vakalar günlük 18 binli sayılardan 7 binlere geriledi.
Avusturya'da aşısızlara yeni kısıtlamalar planlanıyor
Avusturya'da aşının üçüncü dozu eyaletten eyalete değişiklik gösteriyor. Genel olarak ikinci dozun üzerinden 6 ay geçmesi koşuluyla başta başkent Viyana olmak üzere çok sayıda eyalette üçüncü dozu isteyen herkes yaptırabiliyor.
Avusturya'da günlük vakalar son haftalarda ciddi artış gösterdi. Günlük 9 bin vakanın görüldüğü ülkede yoğun bakımdaki hasta sayısındaki artış dikkati çekti.
Bugünden itibaren restoran, kafe, kişisel bakım merkezleri, hastaneler ve 25 kişinin üzerindeki etkinliklerde aşı ya da hastalığı geçirmiş olma kuralı aranacak. Söz konusu kapalı alanlara girişte PCR testi kabul edilmeyecek.
Yoğun bakımdaki hasta sayısının 400'e yaklaştığı Avusturya'da hükümet, bu sayının 600'ü aşması durumunda aşı yaptırmamışlara yönelik sokağa çıkma kısıtlamasını hayata geçirmeye hazırlanıyor.
Macaristan'da 1 Ağustos'ta başlamıştı
Macaristan'da 1 Ağustos'tan beri ikinci dozun üzerinden 4 ay geçen herkes üçüncü doz için randevu alabiliyor. Yaklaşık 10 milyon nüfuslu Macaristan'da 1 milyon 369 bin kişi üçüncü doz aşıyı oldu.
Vakaların arttığı Macaristan'da son 3 günde 18 bine yakın yeni vaka görüldü. Bugüne kadar 910 bin vakanın tespit edildiği ülkede 31 bin 400 kişi öldü.
İngiltere'de 10 milyon kişiye 3. doz yapıldı
İngiltere’de üçüncü doz Kovid-19 aşısı 50 yaş ve üzerine, sağlık ve sosyal bakım hizmetlerinde çalışanlara, risk grubundaki 16 yaş üzeri kişilere yapılıyor.
İngiltere'de 10 milyon kişiye 3. doz aşı yapıldı. Ancak ülkede hala ilk dozu almayan 4,5 milyon kişi bulunuyor. İngiltere hükümeti, üçüncü dozu yaptırması gereken kişilerin acilen aşı olmasını istiyor.
İngiltere'de son günlerde açıklanan vaka ve ölüm sayıları ülkede endişeye yol açıyor. Dün 30 bin 305 yeni vaka tespit edildi, 62 kişi hayatını kaybetti. Ülkede 21 Ekim'de 52 bin vakayla yazdan bu yana en yüksek sayı kaydedilmişti.
Ulusal Sağlık Hizmetleri, zorlu kış dönemine önlem için hükümete bazı kısıtlamaların derhal geri getirilmesi çağrısında bulunuyor. Hükümet ise uyarılara rağmen yeni kısıtlama getirmekten yana görünmüyor.
İspanya ve Portekiz'de 70 yaş üzerine yapılıyor
İspanya'da üçüncü dozlar ekim ortasından itibaren 70 yaş üstündeki kişilere yapılıyor. Portekiz de takviye dozlar konusunda İspanya ile aynı politikayı uyguluyor.
Her iki ülkede de üçüncü dozların toplum geneline açılması konuşuluyor ancak salgında şu anda önceki dönemlere kıyasla iyi durumda olan bu iki ülkede önce 70 yaş üstü kesimin üçüncü dozlarının bitirilmesi hedefleniyor.
İspanya'da eylül sonundan itibaren her 100 bin kişide tespit edilen Kovid-19 vaka sayısı 40'lar düzeyindeyken son 10 gündür bu rakam 50'nin üzerine çıktı. Bu sayıyla İspanya, DSÖ ve AB'nin kriterlerine göre yeniden orta risk seviyeli ülkeler arasına girdi.
İspanya'da günlük vaka sayıları 3 bin-4 bin aralığında seyrediyor, ölü sayısı ise 15-30 arasında bulunuyor. Ülke nüfusunun yüzde 79'unda iki doz aşılama tamamlandı.
İtalya da 3. doza geçmeyi planlıyor
İtalya'da üçüncü doz aşılama 80 yaş üstü ve bağışıklığı zayıf kişiler için eylülde başladı, ekimde kapsam 60 yaş üstü kişilerle genişletildi. Şu ana kadar 2,1 milyon kişiye üçüncü doz uygulandı. Yetkililer, yıl sonuna dek 7 milyon kişiye üçüncü dozu yapmayı, kısa süre içinde herkes için üçüncü doz uygulamasına geçmeyi planlıyor.
İtalya’da artıştaki vakalar kasım başından beri 5 bin ile 6 bin 800 arasında değişiyor. İtalya’nın salgında dördüncü dalganın içinde olduğunu belirten uzmanlar, günlük vakaların Noel döneminde 15 bini bulabileceğini ifade ediyor.
- Fransa'da da başlaması bekleniyor
Fransa'da 65 yaş üstü kişilere ve kronik hastalığı olanlara üçüncü doz uygulanıyor. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un vaka sayılarındaki artışın ardından üçüncü dozun herkese açılmasına yönelik duyuru yapması bekleniyor.
Aşılamada Avrupa'nın önde gelen ülkelerinden Fransa'da bugüne kadar nüfusun yaklaşık yüzde 75'i aşılandı. Vakalar ise son bir haftada yüzde 20'den fazla artış gösterdi ve günlük sayı 8 bin 500'ün üzerine çıktı.
Geçen hafta hastanelere kaldırılanların ve yoğun bakıma alınanların sayısı yüzde 13 arttı.
Hollanda ve Belçika
Hollanda'da üçüncü dozlar öncelikle 80 yaşın üzerindekilere ve kronik rahatsızlığı bulunanlara 6 Aralık'tan itibaren uygulanacak. Ocakta 60 ile 80 yaş arasındakiler üçüncü dozu alabilecek. Daha sonra herkesin üçüncü doz aşı olmaya başlayabileceği açıklandı.
Hollanda'da da vakalar yüksek aşılama oranına rağmen ekimden beri artarken günlük ortalama yeni vaka sayısı 12 bin civarında bulunuyor. Bu nedenle eylülde kaldırılan maske ve mesafe kuralı hafta sonunda yeniden yürürlüğe girdi. Tam aşılıların oranının yüzde 84'ü geçtiği Hollanda'da salgının başından beri 31 bin 400 kişi hayatını kaybetti.
Belçika'da ise üçüncü doz 65 yaş üstü ve kronik rahatsızlığı bulunanlar gibi bağışıklığı düşük kişilere uygulanıyor.
Üçüncü doz aşıların daha geniş toplum kesimlerine yapılması için hükümetin yakında karar vermesi bekleniyor. Öncelikle AstraZeneca ve Johnson and Johnson aşılarını olanlara takviye dozların uygulanması planlanıyor.