Adalet Bakanlığı tarafından "Özgür Birey, Güçlü Toplum; Daha Demokratik Bir Türkiye" vizyonuyla hazırlanan İnsan Hakları Eylem Planı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yarın açıklanacak.
Alınan bilgiye göre, İnsan Hakları Eylem Planı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi'nde yarın saat 13.30'da düzenlenecek olan toplantıda kamuoyuyla paylaşılacak. Siyasi Parti Genel Başkanlarının da davet edildiği toplantıya TBMM Başkanı Mustafa Şentop, yüksek yargı başkanları, kabine üyeleri, gayrimüslim cemaat temsilcileri, büyükelçiler, BM, AB, Avrupa Konseyi, AİHM temsilcileri ile sivil toplum kuruluşları başkanları, rektörler, dekanlar, akademisyenler, hukukçular ve gazeteciler katılacak.
Yeni anayasa çalışmaları için bir milat
İnsan Hakları Eylem Planı, Cumhuriyetin 100. yılına girmeye hazırlanan Türkiye'nin bu süreçte temel politikası belgesi olacak. Plan, mevzuat ve idari faaliyetleri hukuki öngörülebilirlik, şeffaflık ve hesap verilebilirlik temelinde ele alıyor. Mülkiyet hakkına, kazanılmış haklara, suç ve cezanın şahsiliğine, masumiyet karinesine güçlü bir vurgu yapıyor, bu alanlarda somut değişiklikler planlıyor. Ayrıca, yargının bağımsızlığını ve tarafsızlığını, hakimlik teminatını ve adalete erişimi güçlendirecek önemli faaliyetler öngörüyor. Eylem Planı'nın nihai amacının "yeni ve sivil bir anayasa yapmak" olarak belirtiliyor. Dolayısıyla 2 Mart aynı zamanda yeni anayasa çalışmaları için bir milat anlamına geliyor.
Üst düzey farkındalık
İnsan Hakları Eylem Planı, 2019 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan Yargı Reformu Stratejisi ile 11. Kalkınma Planı temelindeki reform ve ilerleme iradesine dayanıyor. Uygulamadaki sorunların çözümüne yönelik üst düzey bir farkındalık ve güçlü bir koruma sisteminin oluşturulmasını öngören Eylem Planı ile hak ve özgürlükler alanını geliştirici değişiklikler, mülkiyet hakkı ve sözleşme hürriyetine ilişkin kişileri koruyucu faaliyetler hedefleniyor.
Kırılgan kesimler korunacak, toplumsal refah artacak
Eylem Planı, insan hakları standartlarının yükseltilmesine yönelik 9 amaç ve 11 temel ilkeden oluşuyor. Yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesinin de ön planda tutulduğu çalışmada, hukuki öngörülebilirlik ve şeffaflık, ifade, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması geniş yer alıyor. Kırılgan kesimlerin korunması, toplumsal refahın güçlendirilmesiyle ilgili önemli adımları içeren İnsan Hakları Eylem Planı'nda ayrıca kişinin maddi ve manevi bütünlüğü, özel hayatının güvence altına alınması, mülkiyet hakkının daha etkin korunması, yargı bağımsızlığının güçlendirilmesi, insan hakları konusunda üst düzey idari ve toplumsal farkındalık oluşturulması amaçlanıyor.
Toplumu tüm kesimleriyle görüşüldü
Adalet Bakanlığı tarafından yürütülen 1,5 yıllık hazırlık sürecinde toplumun her kesimi çalışmalara dahil edildi. Ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarından sendikalara, barolardan hukuk fakültesi dekanlarına, hakim, savcı ve avukatlardan akademisyenlere kadar tüm kesimlerin görüşleri alınarak hazırlanan İnsan Hakları Eylem Planı için gayrimüslim cemaat temsilcilerinin de aralarında bulunduğu bin 571 kişinin katılımıyla 5 çalıştay ve 53 toplantı yapıldı. Bu süreçte Eylem Planında görev alan hukukçu, akademisyen ve bürokratlar yaklaşık 2 bin 380 saat çalıştı.
Ayrıca hazırlık sürecinde 2014-2019 Eylem Planı'nın uygulama sonuçları, AİHM, Anayasa Mahkemesi ve yüksek mahkeme kararları, Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletlerin ilgili komitelerinin rapor ve tavsiye kararları, Avrupa Birliği ülke raporları ile AGİT belgeleri ve diğer ülkelerin Birleşmiş Milletlere sundukları İnsan Hakları Eylem Planlarına ilişkin analiz çalışmaları gerçekleştirildi.
11 temel ilke esas alınarak hazırlandı
Eylem Planı, devletin tüm kurum ve kuruluşları, faaliyetlerini Anayasa ve tarafı olduğumuz uluslararası sözleşmelerde güvence altına alınan 11 temel ilke esas alınarak hazırlandı. Planda yer alan 11 temel ilke şu şekilde:
1- İnsan, doğuştan sahip olduğu vazgeçilmez haklarıyla yaşar. Devletin temel amaç ve görevi, bu hakları korumak ve geliştirmektir.
2- İnsan onuru, bütün hakların özü olarak hukukun etkin koruması altındadır.
3- Dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebepler temelinde hiçbir ayrımcılık söz konusu olmaksızın herkes hukuk önünde eşittir.
4- Kamu hizmetinin herkese eşit, tarafsız ve dürüst biçimde sunulması, bütün yönetsel faaliyetlerin temel özelliğidir.
5- Mevzuat, tereddüt doğurmayacak şekilde açık, net, anlaşılır ve öngörülebilir kurallar içerir, kamu otoriteleri bu kuralları hukuk güvenliği ilkesinden ödün vermeden hayata geçirir.
6- Sözleşme özgürlüğüne, hukuki güvenlik ilkesi ve kazanılmış hakların korunması prensibine aykırı olarak hiçbir şekilde müdahale edilemez.
7- Devlet, girişim ve çalışma hürriyetini rekabete dayalı serbest piyasa kuralları ile sosyal devlet ilkesi çerçevesinde korur ve geliştirir.
8- Adli ve idari işleyiş; masumiyet karinesi, lekelenmeme hakkı ve ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkelerini koruyan, gözeten ve güçlendiren bir yaklaşımı merkezine alır.
9- Hiç kimse eleştirisi veya düşünce açıklaması nedeniyle özgürlüğünden yoksun bırakılamaz.
10- Bağımsız ve tarafsız yargı ile korunan hukuk devleti, hak ve özgürlükler ile adaletin teminatı olarak her alanda tahkim edilir.
11- Haklarının ihlal edildiğini iddia eden herkes, etkili kanun yollarına zahmetsiz şekilde erişebilmelidir. Adalete erişim, hak ve özgürlüklere saygının merkezindedir.
Eylem Planı'nın amaçları
İnsan Hakları Eylem Planının, insan hakları standartlarının yükseltilmesine yönelik 9 amacı işe şu şekilde:
1- Daha güçlü bir insan hakları koruma sistemi
2- yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi
3 - Hukuki öngörülebilirlik ve şeffaflık
4 - İfade, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi
5 - Kişi özgürlüğü ve güvenliğinin güçlendirilmesi
6 - Kişinin maddi ve manevi bütünlüğü ile özel hayatının güvence altına alınması
7 - Mülkiyet hakkının daha etkin korunması
8 - Kırılgan kesimlerin korunması ve toplumsal refahın güçlendirilmesi
9 - İnsan hakları konusunda üst düzey idari ve toplumsal farkındalık