İşçi ve işveren milyonlarca kişi bekliyordu. Asgari ücrete zam için kritik gün geldi. Milyonlarca çalışanın dört gözle beklediği asgari ücret zammı için beklenen açıklamayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yapmıştı. Kritik toplantı bugün gerçekleştirildi. Yaklaşık bir buçuk saat süren toplantıda iki konuda mutabakat sağlandı. Komisyon çalışmalarını yarın sonlandıracak. İşte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Türk İş Başkanı Ergün Atalay ve TİSK Genel Başkanı Burak Akyol tarafından yapılan açıklamalar...
Asgari Ücret Tespit Komisyonu uzun yıllar sonra ilk kez bugün ara yıl zammı için masaya oturdu. Komisyon çalışmalarını yarın sonlandıracak. Açıklamaların ardından basına kapalı olarak devam eden toplantı yaklaşık bir buçuk saat sürdü. NTV'de yer alan haberde ilk toplantıdan çıkan mutabakata göre, asgari ücretteki artış temmuz ayından itibaren geçerli olacak ve asgari ücrete vergi muafiyeti, yeni zamla ulaşılan rakam için de geçerli olacak.
İşte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Türk İş Başkanı Ergün Atalay ve TİSK Genel Başkanı Burak Akyol tarafından yapılan açıklamalar...
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in açıklamaları:
Türkiye geçtiğimiz Aralık ayı sonunda tarihi bir Asgari Ücret sözleşmesine imza atmış bulunuyordu. Bundan tüm toplum memnun olmuştu. Asgari ücret başkanın da vurguladığı gibi sadece asgari ücretle değil toplumsal etkileri olan bir ücret birimidir. Asgari ücretin üstünde çalışanlar da ücretlerini yukarı doğru çekmek zorunda hissettiği hiyerarşik yapı var. İşverenler bu düzenlemeyi yapmak zorundadırlar. Bugün pandemiden sonra büyük bir sorunla karşılaştık.
Dünya büyük bir sorunla karşı karşıya. Emtia, ulaştırma zincirlerinin kopması şeklinde biçimlendi. Bunun Türkiye'ye yansımaları daha fazla oldu. 50 milyar Dolar enerji kaynaklarına ayrılan para bu sene 100 milyar doları geçmiş durumdadır. Nasıl büyük bir sorunla karşı karşıya olduğumuzu 50 milyar dolarlık fark üzerinden görmek mümkün. Dövizdeki dalgalanmanın ekonomideki negatif etkisini baz aldığımızda enflasyonun gerçek sebeplerini görmemiz mümkün.
Herkesin bileceği gibi enerji kaynaklarının düzenlenmesi kendi irademizle yapmamız mümkün değil. Petrol 40 dolardan 120 doların üzerine çıktığı dönemden geçtik. Türkiye'nin yakaladığı 7.3'lük büyüme Türkiye'nin üretim gücünün arttığının göstergesidir. Büyümenin iç talebe doğru değil, ihracata dayalı bir büyüme olmasıdır. Bu üretimdeki gücümüz Türkiye'nin gelecekte bu sorunları aşmasına dönük sağlıklı bir pencere içerisinden bakılmasının kaynaklarını göstermektedir. Enflasyon var ama biz enflasyonu üreterek, ihracat yaparak aşacağız. Döviz üreterek aşacağız. IMF'in kapıları çalınıyordu. Türkiye çok şükür orada değil, o kapıları çalmayacak yerdedir.
Bazı ülkeler üretim içerisinde değil durgunluk içerisinde enflasyon yaşıyor. Stagflasyonist ortam demektir. Türkiye buradan çok uzaktadır. Türkiye imkanlara sahip bir ülkedir.
"ELİMİZDEKİ EN İYİ ARAÇ ASGARİ ÜCRETİ YENİDEN BELİRLEMEKTİR"
Enflasyonun gelir dağılımını bozucu etkisi. Gelir dağılımını etkileyen iki mekanizma vardır. Rekabetçi piyasa ortamı muhtelif sektörler arasındaki rekabetin düzenleyici etkisiyle çözülür. Çalışanlar enflasyon karşısında kendi gelirlerini değiştiremediği için sosyal devlet devreye girmelidir. Çalışanlarımızı, emekçilerimizi koruyacak sosyal devlet tedbirlerini devreye sokmak mecburiyetindeyiz. Hep asgari ücretin normal sürede toplanması gerektiğini söylemiştim. Bugün geldiğimiz ortamda çalışanlarımızın enflasyon karşısında korunması bizim görevimizdir, bunu yapmak zorundayız. Bu konuda da elimizdeki en iyi araç asgari ücreti yeniden belirlemektir. 6.5 milyona yakın bir kesimi oluşturuyor. Onlarla sınırlı değil, onların üstünde maaş alanlarda da pozitif etki yapacaktır.
"KOMİSYON ÇALIŞMALARININ YARIN SONUÇLANACAĞINI ÜMİT EDİYORUM"
Türkiye'nin ilk 1000 içerisindeki örgütlü işyeri sayısı yüzde 13-14'tür, bu çok ciddi sorundur. Türkiye'nin emekçilerinin örgütlenmediği zaman ücretler asgari ücret düzeyine sıkışıp kalmaktadır. Bunun için örgütlenmenin önünü açmamız lazım. Sendikalaşmayla ilgili engellemeleri kaldıracak çalışmaları yapıyoruz. Yasal engelleri, gerekçeleri öne süren işletmelerin negatif tavrını aşacağız. Bütün Türkiye'nin bilmesi lazım, Çalışma Bakanlığıyız, çalışanlarımızı korumak zorundayız. Örgütlenme özgürlüğünü kısıtlayan zihniyeti yıkmamız lazım. Komisyon çalışmalarının yarın sonuçlanacağını ümit ediyorum. Sosyal transfer yapma imkanını da bulmuş olacağız.
Türkiye'nin büyük kuruluşları kârlarını yüzde 137 artırdılar. Faaliyet kârı ile kârlarını artırıyorlar. Türk sanayisi faaliyet içerisinde kâr ediyorlar. Bu kârlarını emekçi ve çalışanlarla paylaşmak durumundayız. Üretimde sosyal barışı sağlamadan büyümeye devam edemez, üretmeden büyümesi mümkün değildir. Paylaşarak büyüyeceğiz. Konjonktürel yaşanan dalgaların negatif etkilerini ortadan kaldıracağız. Sağlıklı, çalışanlarımızı memnun eden netice alırız.
"ASGARİ ÜCRETLİYİ NEFES ALDIRACAK BİR DÜZENLEME OLMASINI ARZU EDİYORUM"
Türk İş Başkanı Ergün Atalay'ın açıklamaları:
Sayın bakanım uzun yıllar sonra ilk defa asgari ücretle ilgili bir toplantı yapıyoruz. Haziran ayı sonlarına doğru. Şimdi bu son 5 aydır enflasyonda olan yüksek artış özellikle gıdada olan artıştan kaynaklı bir iş. Bu toplantı ile ilgili bizi buraya davet ettiğiniz için sayın Cumhurbaşkanına da teşekkür ediyorum.
Sayın Bakanım asgari ücretle ilgili son 5 aydır ocak ayında güzel bir zam yaptık ama maalesef bu zam özellikle gıdadaki yüksek enflasyondan dolayı eridi. Dar ve sabit gelirli çalışanlar ülkede en büyük sıkıntıyı çeken toplumun kesimi. İnsanlar ekonomik sıkıntı içerisindeler onun için bu toplantı oluyor. Geçen hafta Cumhurbaşkanını ziyaretinden sonra toplantı organize edildi. Enflasyon ortada bu enflasyon çerçevesinde kamuoyunu, asgari ücretliyi nefes aldıracak bir düzenleme olmasını arzu ediyorum.
Asgari ücret buraya geldi nitelikli işçi ne olacak. Asgari ücret ve yakını sayısı olmadığı kadar yüksek. Türkiye’nin en önemli 500 firması var biz onun 100 tanesinde örgütlüyüz. Bunlar iyi para kazanıyorlar ama burada 400’ününde biz örgütlediysek bunu benim de TİSK'in de sizin de ülkeyi yönetenin Meclis’in de düşünmesi lazım. Yasal düzenlemeye ihtiyaç var. Emeklilerin beklentisi var. Taşeron işçisinin beklentisi var. İnşallah bu toplantıdan sonra da güzel bir netice alırız. Kamuoyu da ben de memnun oluruz.
"TİSK ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYACAKTIR"
TİSK Genel Başkanı Burak Akyol'un açıklamaları:
Sık gündeme gelen Emtia, enerji fiyatları dünyada ve ülkemizde kolay olmayan belirsiz dönemlerden geçiyoruz. Asgari Ücret yıllık belirleniyor ama güçlü mutabakatla ara bir Zam ihtiyacında mutabık olduk. Buraya severek isteyerek geldik. Vatandaşlarımızın taleplerinin karşılanması için buradayız. Yanı başımızda bir savaş var. Vatandaşlarımızı etkiliyor, işi sahiplerini ve şirketleri de etkiliyor. Dengeli bir asgari ücret tespiti yapılması konusunda TİSK elini taşın altına koyacaktır. 20-30 yıldır konuşulan bazı şeyler hayata geçti. Çok güzel bir yüzde 50 net zam yapıldı. Asgari ücretten vergi alınmaması konusunu bu komisyon hayata geçirdi.
TARAFLARIN TALEPLERİ
İşçileri temsil eden Türk-İş masaya enflasyon farkı ve SGK işçi payında indirim talebiyle otururken, işverenler de prim indirimi, işsizlik sigortası priminin belli bir dönem alınmaması gibi istekleri gündemde tutuyor. Yapılacak zamda verilecek destekler de belirleyici olacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın asgari ücrete zam yapılması için talimat verdiğini açıklamasının ardından taraflar hemen harekete geçti. Buna göre; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda işçileri temsil eden Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nu (Türk-İş) ve işveren kesimini temsil eden Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu’nu (TİSK) 29 Haziran Çarşamba günü (bugün) saat 14.00’te toplantıya davet etti. Komisyon, işçi, işveren ve hükümetten 5’er temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşuyor.
2015’E KADAR 6 AYDA BİR YAPILIYORDU
Asgari ücret, bir kişinin çalıştırılabileceği en düşük ücreti ifade ediyor. 2015 yılına kadar 6 aylık dilimler şeklinde belirlenen asgari ücrette, 2016 yılındaki değişiklikle yılın tamamında geçerli olan tek bir rakama geçildi. Mevzuat gereği komisyonun aldığı zam kararı, Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihi takip eden ayın başında uygulamaya giriyor.
ASGARİ ÜCRETE ZAM FORMÜLLERİ
Asgari ücret artışıyla ilgili farklı formüller gündeme gelirken, ilk formül olan prim desteği öne çıkıyor. Asgari ücretin brütü 5 bin 4 lira. 750 liralık prim kesintisi sonrasında net ücret 4 bin 253 lira olarak ödeniyor. 5 bin 4 liralık asgari ücret üzerinden ayrıca işveren açısından da 875 lira kesinti oluyor. Bu kesintilerin belli bir oranda İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanabileceği ifade ediliyor. Gündeme gelen bir diğer formül ise yıllık enflasyona tamamlama şeklinde olacak. Bu durumda artış yüzde 23 civarında olacak ve net asgari ücret 5 bin liranın üzerine çıkabilecek. Belli bir sayıda çalışanı olanlara ek vergi indirimi veya prim desteği gibi seçeneklerin de pazarlık masasında gündeme gelmesi bekleniyor. Sonuç itibarıyla maliyeti kamunun ve işverenin birlikte karşılayacağı formüller öne çıkacak gibi görünüyor.
Yabancılara yapılan konut satışları Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 235,7 artarak 5 bin 962 oldu. Mayıs ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 4,9 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 2 bin 451 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul'u sırasıyla bin 885 konut satışı ile Antalya ve 264 konut satışı ile Mersin izledi.
DESTEĞİN TÜRÜ BELİRLEYİCİ OLACAK
Asgari ücret için komisyon yüzde 20 civarında bir artışa onay verirse, net asgari ücret 5 bin 104 TL’ye çıkacak. Bu durumda işverene maliyeti de 7 bin 56 TL olacak. Yüzde 30’luk bir artışta ise bu rakam 5 bin 529 TL olacak. Böyle bir senaryoda işverene maliyet de 7 bin 643 TL’ye çıkacak. Asgari ücrette yapılacak artış için bir takım desteklerin de masada olduğu belirtiliyor. Tartışılan desteklerin başında da SGK işçi primlerinin bir kısmının Hazine tarafından üstlenilmesi bulunuyor. SGK primi işçi payı şu anda yüzde 14 olarak uygulanıyor ve 700 TL’ye denk düşüyor. Bu primin bir bölümünün Hazine tarafından üstlenilmesi durumunda ücretlerde otomatikman artış olacak. Ancak bu desteğin süresinin önemli olduğu belirtiliyor. Eğer 6 aylık bir geçici destek olursa, sene başında asgari ücret tutarında bir azalma olabileceği, bu nedenle süre kısıtlamasının da dikkate alınması gerektiği kaydediliyor. Asgari ücret için verilecek destek türünde uzlaşmaya varılırsa, Meclis kapanmadan yasal düzenlemenin de yapılması gerekiyor.
PRİM DESTEĞİ FORMÜLÜ ÖNE ÇIKTI
Asgari ücrete yapılacak zam içinse ‘prim desteği’ formülünde birleşildi. Bu kapsamda yılsonundaki 'Asgari Ücret Tespit Komisyonu' toplantısına kadar kesintilerin tamamının veya bir kısmının devlet tarafından karşılanması değerlendiriliyor.
1625 LİRALIK ALAN
2022 yılında çalışanların alacağı asgari ücret tutarında ve bazı vergi uygulamalarında değişikliğe gidilmişti. 2021 yılında 2.825,90 TL olan asgari ücret 2022 yılında yapılan düzenlemeyle 4.253,40 TL’ye çıkarıldı. Bununla birlikte Asgari Geçim İndirimi, damga vergisi ve gelir vergisi uygulamalarında da değişikliğe gidildi. Şu anda işveren sadece prim kesintisi bulunuyor. Brüt asgari ücrette 760 lira prim kesintisi bulunuyor. İşveren açısından da 876 liralık prim maliyeti bulunuyor. Asgari ücrete ara zam durumunda işverene prim desteği en çok konuşulan formül olarak değerlendiriliyor.2022 yılında çalışanların alacağı asgari ücret tutarında ve bazı vergi uygulamalarında değişikliğe gidilmişti. 2021 yılında 2.825,90 TL olan asgari ücret 2022 yılında yapılan düzenlemeyle 4.253,40 TL’ye çıkarıldı. Bununla birlikte Asgari Geçim İndirimi, damga vergisi ve gelir vergisi uygulamalarında da değişikliğe gidildi. 5.004,00 TL brüt asgari ücretin 750,56 TL’si işçiden alınan SGK primi olarak kesiliyor. Bunun yanı sıra işveren de sigorta primi ödemesi yapıyor.
Brüt ücrete yapılan eklemeler şu şekilde:
* SGK primi işçi payı (Brüt ücret üzerinden %15,5) – 775,62 TL
* İşveren İşsizlik Sigorta Payı (Brüt ücret üzerinden %2) – 100,08 TL
Sonuç olarak işveren için 2022 asgari ücret maliyeti 5.879,70 TL olarak karşımıza çıkıyor. Asgari ücret net rakam üzerinden bakıldığında kamunun elinde 1625 liralık bir alan olduğu ifade ediliyor. Bu durumda asgari ücretin 5 bin 878 liraya yükselebileceği belirtiliyor. İşverenin yükünün belli bir süre üzerinden tamamen alınıp, maliyeti işsizlik sigorta fonundan karşılayarak 5 bin 878 lira zam yapılmasının mümkün olduğu kaydediliyor.
OCAK AYINDA YÜZDE 50.50 ARTMIŞTI
2021’de brüt 3 bin 577, net 2 bin 825 lira olarak uygulanan asgari ücret yüzde 50.50’lik artışla 2022 yılı için brüt 5 bin 4, net 4 bin 253 lira olarak belirlendi. Asgari ücretin işverene toplam maliyeti, bir işçi için 5 bin 879 lira düzeyinde.