Emeklilikte geliri artırmak için çalışırken planlama yapmak gerekmektedir. Emekli aylığını yükseltecek en kolay çözüm Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilen prime esas kazanç tutarının yükseltilmesi. Aylık bağlama oranı sigortalının yaşlılık, malullük, ölüm sigortalarında toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 uygulanıyor.

YÜKSEK PRİM ÖDEMEK AYLIĞI ARTIRIR MI?

Yüksek prim ödemesi aylığı direk olarak artırıyor. 2008 sonrası dönem için aylık bağlama oranı malullük, yaşlılık, ölüm sigortalarında toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 uygulanıyor. Hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınırken, aylık bağlama oranı yüzde 90'ı geçemiyor.

2000 TARİHİNDEN SONRA NASIL BİR SİSTEM UYGULANMAYA BAŞLADI?

Sigortalının 2000 ve daha sonraki yıllara ait prime esas senelik kazancı güncelleme katsayısı ile aylık bağlanma oranının çarpımı sonucu bulunuyor. 1 Ekim 2008 sonrasında ortalama aylık kazançla aylık bağlama oranının çarpımı sonucu bulunmaya başladı

UZUN YILLAR ÇALIŞMAK, PRİM GÜNÜN FAZLA OLMASI EMEKLİ AYLIĞINI ARTIRIR MI?

Prim gün sayısının yüksek olması, uzun seneler çalışmak geliri artırmak için tek başına yeterli olmaz. Brüt kazancın yüksek yatırılması önem taşıyor. Eğer iki işte birden çalışıyorsanız muhakkak ikinci iş için de prim yatırın. SGK'ya bildirilen matrah artınca emekli aylığı da yükseliyor.

31 ARALIK 1999 ÖNCESİ DÖNEMİN TAMAMINDA ÇALIŞMAYANLAR BORÇLANMAYA GIDEBİLİR Mİ?

Sabah Gazetesinden Hazal Ateş'in haberine göre Bu senelerinden bütününde çalışmayanlar askerlik, doğum, yurt dışı borçlanmaya gidebilir. Borçlanmanın yüksek tavandan yatırılması aylığı artırır.

BAĞ-KUR EMEKLİ AYLIĞINDA DA MI 3 DÖNEM ESAS ALINIYOR, AYLIĞI YÜKSELTMEK İÇİN NE YAPMAK GEREKİYOR?

2000 öncesi yüksek basamaktan prim ödeyenlerin aylığı daha yüksek olur. Ekim 2008 sonrasında aylıklar daha düşük hesaplanıyor. Emekli aylığını yükseltmek isteyen Bağ- Kur'lular prime esas kazançlarını yükselterek yüksek prim ödemeli.

EMEKLİLİKTE ÇOCUK SAYISININ FAZLA OLMASI AYLIĞI ARTIRIR MI?

Başvurulurken tahsis formu doldurulur. Bakmakla yükümlü eşle beraber çocuk sayısı da eklenir. Bakmakla yükümlü kişiler olması aylık bağlama oranını artırır.

SSK'DAN EMEKLİ OLMAK DAHA MI AVANTAJLI?

İmkânı olanlar isteğe bağlı sigorta, Bağ-Kur yerine SSK seçeneğine yönelmeli. 2008 öncesi sigortalı olanlarda hangi kurumdan emekli olunacağının belirlenmesi için son yedi yıla bakılıyor. Son yedi yıl iki kuruma bağlı çalışanlar 3.5 seneyi aşan hizmetin bulunduğu kurumdan emekli olur. SSK'dan emekli olmayı isteyenlerin son 3.5 yılı bu sigorta kolunda geçirmesi gerekmektedir. Bu da daha erken ve yüksek aylık imkânı veriyor.

EMEKLİ AYLIĞININ ARTMASINDA 2000 ÖNCESİ PRİMLER NEDEN ÖNEMLİ?

2000 önceki dönem aylık hesabı gösterge, kamu personeli maaş katsayı ve aylık bağlama oranı çarpımı ile bulunuyor. 31 Aralık 1999 gününe kadar normal şartlarda 5 bin prim günü için göstergeden aylık bağlanacaksa aylık bağlama oranı yüzde 60 uygulanıyor. Aylık bağlama oranı 5 000 prim gününden sonra her tam 240 gün için yüzde 1, bayanlar için 50, erkekler için de 55 yaşından sonraki her tam yaş için yine yüzde 1 oranında artırılıyordu. Gösterge sisteminin esas alındığı 2000 öncesi primler emekli aylığını yükseltiyor.

ASKERLİK BORÇLANMASININ AYLIĞA ETKİSİ HER ÇALIŞAN İÇİN AYNI MI?

Askerlik borçlanmasının emekli aylığına etkisi, prim ödeme gün sayısı, askerlik dönemi ve göstergeye göre değişir. Özellikle 2000 öncesi dönemin yüksek tavandan yatırılması geliri artırmada önemli katkıda bulunur. Kanuna göre askerlikte geçen hizmet süreleri, sigortalılığın başlangıç zamanından önce ise; sigortalılık başlangıç zamanı, borçlandırılan süre kadar geriye götürülür.

İŞVERENİN SGK'YA BİLDİRİMDE ÜCRETİ DÜŞÜK GÖSTERMESİ DURUMUNDA NE YAPMAK GEREKİYOR?

Ücretin düşük bildirimi emekli aylığını da düşürür. Kurum'a dilekçe verilebileceği gibi dava açılarak da hizmet tespiti yaptırılabilir. İlerleyen dönemde sıkıntı yaşamamak için yatırılan primlerin düzenli ilaçlanma kontrol edilmesinde fayda bulunuyor.

MEMURUN EMEKLİLİĞİNDE EK GÖSTERGE NEDEN ÖNEMLİ?

Memurlar emekli olurken derecesi, kademesi, hizmet süresi, ek göstergesi belirleyici oluyor. Ekim 2008 öncesi işe başlayan kamu personelinin emekli aylığı hesaplanırken gösterge, katsayı sistemi dikkate alınıyor. Buna göre 25 yıl çalışan memurların aylık kazancının yüzde 75'i oranında aylık bağlanıyor. 2008 sonrası ise bu oran yüzde 50'ye düşüyor.

YAŞLILIK AYLIĞI BAĞLANACAK STATÜ NASIL BELİRLENİYOR?

1 Ekim 2008 ve sonrasında ilk kez sigortalı olanlar çalışma yaşamı boyunca en fazla hizmetinin bulunduğu statüden emekli olacaktır. Bu tarihten önce sigortalı olanlar ise son yedi senelik fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla statüden, hizmet sürelerinin eşit olması durumunda ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu statüden bağlanır.

EMEKLİ AYLIĞI NE ZAMAN BAŞLAR, ORAN NASIL HESAPLANIYOR?

Sigortalıların aylığa hak kazanma koşullarını yerine getirmeleri halinde aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden aybaşından itibaren başlamaktadır. Kurumca bağlanan aylıklar, her senenin Ocak ve Temmuz tarihlerinden geçerli olmak üzere bir önceki altı aylık döneme ait TÜFE oranı kadar artırılır.

HANGİ SİGORTALILAR DAHA KOLAY ŞARTLAR İLE YAŞLILIK AYLIĞINA HAK KAZANMAKTADIR?

Sosyal güvenlik uygulamalarında, çalışmaya başladığı tarihten önce malul olan, engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlana, çalışma gücü kaybı olan, maden işyerinin yer altı işlerinde çalışan, erken yaşlandığı tespit edilenlere kolay şartlarda emeklilik imkanı sağlanıyor.

EMEKLİYİM TÜM SİGORTA KOLLARINA TABİ OLARAK ÇALIŞMAYA BAŞLADIM. İŞTEN AYRILDIĞIMDA EMEKLİ AYLIĞIM TEKRAR NASIL BAĞLANIR?

Tekrar hesap edilir mi? Yeni aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılacak artışlar uygulanarak yeni aylık başlangıç tarihi itibarıyla bulunan tutarı ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşur.