Cumhuriyet neden 29 Ekim'de ilan edilmiştir?

29 Ekim'in sırrı nedir?

30 Ekim günü Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasıyla beraber Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet'i 29 Ekim gününde ilan etmiştir. 

Atatürk, 1925 senesinde Fahrettin Altay Paşa'yı misafir eder ve o gece Cumhuriyet'i neden 29 Ekim gününde ilan ettiğini açıklar...

Fahrettin Altay Paşa bu anısını gazeteci Taylan Sorgun'a anlatmış ve Sorgun, 'Bekirağa Bölüğü' kitabında bu anıya yer vermiştir.

Cumhuriyet neden 29 Ekim'de ilan edilmiştir? İşte sebebi:

Mondros Mütarekesi imzalandığında Mustafa Kemal Atatürk, 7. Ordu Komutanı olarak görev yapmaktadır. Mütareke imzalandığı esnada Atatürk, dönemin sadrazamına ''Sınırlarımız neresidir?'' sorusunu sorar. Sadrazam ise sınırların sonra belirleneceğini söyler. Birçok şehit veren Kemal Paşa bu olaya çok öfkelenir. 1918 yılının Kasım aylarında saray yetkilileri ile telgraf trafiğine giren Atatürk, İngilizlere taviz verilmesine çok kızar ve saray yetkililerine mütarekeyi tanımadığını dile getirir. Bu olayın üzerine Mustafa Kemal Paşa'nın tüm yetkileri saray yönetimi tarafınca elinden alınır.

Bu gelişmeler neticesinde Mustafa Kemal Atatürk, Çankaya'da ve 1925 yılında Fahrettin Altay Paşa'yı ağırlar. Fahrettin Paşa o gece Cumhuriyet'in neden 29 Ekim gününde ilan edildiğini Atatürk'e sorar.

Atatürk, 30 Ekim'de yapılan Mondros Mütarekesi zamanında çektiği sıkıntıyı anlatır, vatanını canı pahasına koruyan ve şehit düşen vatan evlatlarının hiçe sayılmasını kendine yediremez. Batı'nın ise toprak bölüşme kavgası Mustafa Kemal Atatürk'ün kanına dokunmuştur. Bu olaylar neticesinde yıllar sonra 30 Ekim'de 5. yılını doldurmak üzere olan Mondros'u parçalayarak yani Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu olan 29 Ekim'i ilan ederek düşmana ince bir mesaj gönderir. 

Özet olarak; 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros'un üzerinden 5 sene geçmeden, 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet'in ilan edilmesiyle birlikte Mustafa Kemal Paşa batılılara sağlam bir tokat çarpmıştır ancak Atatürk, bu olayın reklamını yapmak istemediğinden dolayı bu bilgiyi kendi içerisinde muhafaza etmiş ve Fahrettin Paşa bunu neden söylemediğini sorduğunda ise kişisel olarak övünmüş gibi görüneceğinden, açıklamadığını söylemiştir.

Cumhuriyet'in neden 29 Ekim'de ilan edildiğini Fahrettin Altay Paşa'dan dinleyen gazeteci Taylan Sorgun, bu hikayeyi Bekirağa Bölüğü kitabında anlatmıştır.